Ervaringsdeskundigheid

Om armoede effectief aan te pakken heb je ervaringsdeskundigen nodig!

Intro

Allerlei hulp voor mensen in armoede heeft vaak onvoldoende effect. Dat komt omdat de systeemwereld niet goed aansluit op hun leefwereld. Daarmee blijft een structurele oplossing uit. De inzet van ervaringsdeskundigen bij de hulpverlening is essentieel om deze kloof te dichten. De Armoedecoalitie pleit ervoor hen in verschillende rollen en op diverse plekken een plek te geven. Daarvoor hebben wij een pool van ervaringsdeskundigen voorhanden. Een aantal van hen heeft een manifest over dit onderwerp opgesteld.

Van onschatbare waarde

Veel mensen vinden de rol en de inzet van ervaringsdeskundigen bij de aanpak van armoedeproblemen van onschatbare waarde. Toch wordt er nog te weinig van hun kennis en ervaringen gebruikgemaakt. Zij spreken immers dezelfde taal als mensen die kampen met (generatie) armoede. En herkennen bepaalde patronen in hun gedrag. Armoede en gedragspatronen gaan meestal over van ouder op kind. Hulpverleners herkennen en begrijpen die niet altijd. Ervaringsdeskundigen kunnen helpen om deze patronen en daarmee de armoede te doorbreken.

Armoede heeft effect op allerlei levensdomeinen zoals werk en inkomen, vrije tijd, welzijn, huiselijke relaties, etc. En dat weten ervaringsdeskundigen maar al te goed!

Ervaringskennis: de missing link

Ervaringsdeskundigen kunnen met hun kennis en ervaring een brug slaan tussen theorie en praktijk, tussen professionals en mensen in armoede. Ze weten namelijk als geen ander wat armoede met mensen doet. Bovendien beschikken ze over unieke voelsprieten. Die maken dat zij subtiele signalen van schaamte, angst of wantrouwen snel oppikken. En daarop passend te reageren. Door hun eerdere contacten met de systeemkant kunnen zij verder goed aangeven wat hieraan scheelt. 

Ervaringskennis vormt – naast wetenschappelijke en praktijkkennis – een cruciale derde vorm van kennis bij het ontwikkelen en verlenen van goede dienstverlening. Het negeren van deze kennis maakt dat mensen in armoede niet goed worden begrepen. En vervolgens afhaken. Deze kennis zorgt dus als missing link voor de verbinding tussen de twee werelden.

Ervaringsdeskundigen: veelzijdig inzetbaar

De rol van ervaringsdeskundigen kan per situatie verschillen. Ze kunnen fungeren als ‘maatje’ voor mensen met dezelfde soort problemen, als voorlichter of docent, of kunnen beleidsmakers en hulpverleners adviseren.

Saskia Keuzenkamp rept in haar boek ‘Ervaringsdeskundigen mogen wel wat meer ruimte krijgen’ over rollen als bruggenbouwer, bondgenoot, kwartiermaker, kritisch adviseur, en ambassadeur en rolmodel. In de literatuur komen nog meer indelingen voor.

Onderdeel van ons beleid

De Armoedecoalitie hecht veel waarde aan het inzetten en begeleiden van ervaringsdeskundigen. Ervaringsdeskundigheid vormt ook één van de speerpunten van ons beleid voor de komende jaren.

Het merendeel van onze vrijwilligers is bovendien ervaringsdeskundig. Zij vervullen een prominente rol in het signaleren, mee bedenken en uitvoeren van werkzame oplossingen, en in het zichtbaar en bespreekbaar maken van armoede en schulden. 

Manifest

In 2024 heeft een groep ervaringsdeskundigen een Manifest met een vijftal actiepunten opgesteld. Daarin roepen zij allerlei partijen en organisaties op tot een dialoog. Met als doel te komen tot een effectieve samenwerking. Momenteel zijn er gesprekken met geïnteresseerde organisaties over deze samenwerking gaande.

Pool van ervaringsdeskundigen

Ons wordt regelmatig gevraagd om ‘mensen met een kleine beurs’ voor een interview, tv-programma, een presentatie of workshop te leveren. Daarvoor beschikken wij over een pool van ervaringsdeskundigen. Enkele van hen hebben eveneens op andere terreinen ervaringen opgedaan. Denk aan ggz, prostitutie, dakloosheid, verslaving, huiselijk geweld. De gemene deler is echter armoede en sociale uitsluiting. Onze ervaringsdeskundigen kunnen in gezamenlijk overleg voor korte en langere termijn worden ingezet. Voor hun inzet proberen we zoveel mogelijk een ieders eigen voorwaarden én de condities uit het Manifest te volgen.

Meer informatie

Heeft u vragen over de activiteiten rondom het Manifest? Zoekt u een of meerdere ervaringsdeskundigen voor een ‘klus’? Neem dan contact op met Anita van Schaik, tel.nr.: 0642921131; mail: anitavanschaik@armoedecoalitie-utrecht.nl.

Ontwerp en webdevelopment door BuroBureaux