Rondkomen van € 60 per week met een glutenallergie, #hoedan

Ministerie van SZW bezoekt de Armoedecoalitie

Sinds het begin van dit jaar hebben we een minister voor Armoede: Carola Schouten. Wij roepen als Armoedecoalitie al jaren dat er meer aandacht moet komen voor armoede in Nederland, gelukkig vond het nieuwe kabinet dat ook. Jammer dat het nodig is, goed dat ze er is. Minister Schouten wil voor het zomerreces haar integrale beleidsplan presenteren dat het ingewikkelde vraagstuk dat armoede is moet aanpakken. Vorige week kwamen medewerkers van haar ministerie langs bij Blik en pot in het Johannescentrum, Al Amal, Meetellen en Stadsgeldbeheer om in gesprek te gaan met ervaringsdeskundigen en werkers over de ervaringen, problemen en vooral ook oplossingen. 30 ervaringsdeskundigen en 15 werkers spraken openhartig.

Een uitkering en een allergie; dat gaat niet

Anja is een zelfstandige vrouw die haar leven op de rit had en haar portemonnee op orde. Totdat ze niet meer thuis kon wonen door veel ruzie met haar partner. Ze belandde in de vrouwenopvang, raakte haar thuis, haar spullen, haar netwerk kwijt. Wat ze er voor terugkreeg waren, naast een veilige woonplek, helaas veel schulden. Ze is nu een aantal jaar verder, woont via de Tussenvoorziening in een gemengd wonen project en is bijna schuldenvrij. Ze heeft € 60 per week om te besteden aan boodschappen. Dat is voor niemand een vetpot, maar Anja heeft een glutenallergie. Dit betekent dat een brood gemiddeld € 4 kost; sowieso zijn haar boodschappen duurder dan die van iemand zonder een dieet. Een aangepast dieet en een minima-inkomen gaan niet samen. Helaas zijn er veel mensen zoals Anja.

Werken levert soms nog meer problemen op

Veronique werkt 30 uur per week. Daar kan ze nét van rondkomen; voorheen had ze een uitkering en recht op veel toeslagen, met haar 30 uur zit ze net boven deze grens en ontvangt ze de toeslagen niet meer. Per saldo is ze er op achteruit gegaan sinds ze werkt, maar ze heeft het naar haar zin, ze wil heel graag werken dus heeft het er voor over om nog zuiniger te leven. Ze budgetteert zich door het leven en scoort aanbieding na aanbieding. Maar nu is de energierekening gestegen en die slaat een gat in haar uitgavenpatroon. De extraatjes zijn niet meer mogelijk, sparen is nóg moeilijker geworden dan het al was. Veronique verdient 3 euro teveel om de energiecompensatie van € 800 te kunnen ontvangen. En de gemeente waar zij woont komt haar niet tegemoet met bijvoorbeeld bijzondere bijstand.

Angst voor ouder worden

Henk (64 jaar) leeft al meer dan twintig jaar van een Wajong-uitkering. Hij houdt het hoofd boven water door slim te budgetteren en gebruik te maken van alle regelingen en voorzieningen die er zijn. Het is hem met vele balanceren gelukt om geen schulden op te bouwen, maar hij heeft ook niks kunnen sparen. Nu de oude dag eraan komt, zijn huis afgeleefd en versleten is en hij weinig energie meer heeft vanwege fysieke beperkingen, om nog alle koopjes af te lopen, nemen zijn zorgen toe. Hoe gaat zijn oude dag eruit zien, zonder vrijwilligerswerk, zonder extra’tjes, met minder energie, enorme inflatie en nauwelijks stijgende inkomsten?

Gezinnen met kinderen die 18 worden

Als kinderen 18 jaar worden, zijn ze zelf verantwoordelijk voor alle financiën. De kinderbijslag stopt, de jongeren moeten zelf zorgtoeslag aanvragen, hebben een eigen bankrekening en als ouder heb je geen inzicht. Tenzij je kind dat geeft. Tegelijkertijd zijn ouders tot het 21e jaar verantwoordelijk voor hun kind, als hij of zij bijvoorbeeld schulden maakt en er niet uit komt. Voor ouders met een kleine beurs is dit heel lastig, je inkomen keldert en je hebt afhankelijk van je kind of het goed gaat.

Alle deelnemers legden haarfijn uit aan het ministerie waar de knelpunten zitten. Een van hen zei: ‘als ik 24 uur per week ga werken dan behoud ik mijn toeslagen en kan ik rondkomen’. Ze gaf daarbij meteen aan dat het voor haar schier onmogelijk is om passend werk te vinden voor dit aantal uren. Ze is door haar levensloop zo lang uit het werk geweest dat ze volgens de instanties eerst zal moeten re-integreren; ze heeft haar dagen al in een stomerij en in een fabriek gesleten. ‘En daar werd ik doodongelukkig van’.

Professionals springen in de bres voor doelgroep

Na de ervaringsdeskundigen was in elke bijeenkomst het woord aan de professionals. Medewerkers van de Tussenvoorziening, Stadsgeldbeheer, Lister, U Centraal, Dock, Al Amal, NVVK, Valente, Movisie, Gemeente Utrecht, FNV, schuldhulpmaatje, buurtteam, Humanitas, buurtpastoraat voor de kerken, voedselbank, WIJ 3.0 en Solgu vuurden al hun wensen af op het ministerie. Minder regeldruk voor mensen met een lager inkomen (link invoegen naar blog Marthe), maak het makkelijker voor mensen in de bijstand om te gaan werken, trek verschillen in regelingen voor minima tussen gemeenten gelijk, maak het duidelijker voor mensen waar en wanneer ze hulp kunnen vinden, zorg dat er minder overheidsschulden gemaakt kunnen worden (grootste aandeel van de schulden), wees je bewust van de schaamte waar mensen in armoede mee kampen, maak maatwerk normaler, heb vertrouwen in de burger, zorg ervoor dat mensen in armoede en/of schulden als normale mensen worden beschouwd en niet als tweederangs burgers (bijvoorbeeld door het feit dat ze een BKR registratie hebben) en vooral: zet je schrap! Die boeggolf waar iedereen het in coronatijd over had is nooit gekomen maar het zou door de hoge inflatie zo maar eens een tsunami kunnen worden. Wees voorbereid.

Duizelt het je? De opgave voor de minister is groot. Maar het doel is heel eenvoudig: zorg dat iedereen mee kan doen, dat niemand buitengesloten wordt. Bijvoorbeeld vanwege een glutenallergie.

Jora Wolterink en Marry Mos

Ontwerp en webdevelopment door BuroBureaux